De treur-es van kasteel Heeswijk staat al bijna 130 jaar pal voor de deur van de waterburcht uit de elfde eeuw. Deze es heeft zware jaren gekend. Waarschijnlijk zijn werkzaamheden in nabijheid van de monumentale boom de oorzaak van zijn verminderde gezondheid. De ondergrond is al bepaald geen boomvriendelijke omgeving. Bovendien is de binnenplaats door de eeuwen heen opgehoogd met puin dat vrijkwam bij de kasteelrenovaties die in het verleden hebben plaatsgevonden. In deze slechte grond is de treur-es destijds geplant. Het TreeParker-systeem bood ook hier uitkomst.

De boom werd in 1890 geplant ter nagedachtenis aan jonkheer Louis Marie Chrétien van den Bogaerde van Terbrugge, Heer van Heeswijk en Dinther. Het was in die tijd gebruikelijk om een treur-es te planten na de dood van een jonkheer[an honorific in the Low Countries]. Daarna is er de afgelopen 130 jaar flink wat in de grond geroerd. Zo is enkele decennia geleden het koetshuis verbouwd. Ook zijn er stookolietanks uit de grond verwijderd, die er waarschijnlijk in zijn gelegd toen de baron en barones in 1949 hun intrek in het kasteel namen.

De uitdaging: méér dan brandhout
En zo volgde de uitdaging: verbetering van de situatie. Want uit boomtechnisch onderzoek door BVB Substrates en het groeiplaatsonderzoek bleek dat de treur-es weliswaar lijdt aan essentaksterfte, maar nog redelijk vitaal is en het behouden waard. Aan de ziekte van de boom is niets meer te doen; die is chronisch, maar het doel werd om de es een zo goed mogelijke kwaliteit van leven te bieden zolang deze er nog staat. Omhakken en iets nieuws planten, was geen optie. Deze adellijke boom kon niet zomaar weg als brandhout. Er werd besloten om de groeiplaats te verbeteren door de huidige ronde boomspiegel daar waar mogelijk te verruimen. De voorkeur ging uit naar een zo groot mogelijke open groeiplaats en boomspiegel. Maar zoals zo vaak moest er ook op deze locatie rekening gehouden worden met meerdere functies van het plein waarop de treur-es staat. Het plein wordt namelijk gebruikt voor feesten en bruiloften vanwege de betoverende sfeer. Het vergroten van de boomspiegel zou ten koste gaan van het beperkte verharde oppervlak. Op het plein ligt een terras bij de boom, en er staan bankjes onder. Het zou jammer zijn als het plein aan uiterlijk en functionaliteit moest inleveren en de bankjes niet meer onder de boom zouden kunnen staan.

De oplossing: TreeParker
Uit respect voor de oude boom werd niet alleen het benodigde beluchtings- en irrigatiesysteem geleverd, maar werd ook de groeiplaats verruimd zonder het ontwerp aan te tasten. Met het boombunkersysteem kon de groeiplaats met het nodige volume worden vergroot, zonder zichtbare bovengrondse aanpassingen. Het originele ontwerp bleef intact en de boom kreeg zijn doorwortelbare ruimte die hij verdient. De TreeParker zorgde voor een onverdichte groeiplaats en boven op de bunkers kwam bestrating. De zitbankjes konden weer onder de boom terug. Zo kon het plein zijn esthetisch karakter behouden, maar werden de leefomstandigheden van de boom niettemin verbeterd.

Resultaat boven verwachting
Met de nodige aanpassingen is geschat dat de boom nog vijftien jaar mee kan ondanks de chronische ziekte. Inmiddels, één jaar na aanleg van het boombunkersysteem, doet de boom het boven verwachting goed. Na een jarenlange neerwaartse levensverwachting is de treur-es zich gaan herstellen. De wortels hebben het extra doorwortelbare volume gevonden waar de jonge haarwortels inwortelen op zoek naar water en voeding. De treur-es is vitaler en sterker in zijn blad komen te staan. Hoe gezonder en beter de leefomstandigheden zijn, hoe beter de weerbaarheid tegen ziektes. Helaas hebben bijna alle treuressen essentaksterkfte onder de leden. En natuurlijk sterven er veel, maar niet allemaal: het verschilt per situatie. Maar het blijkt dat een es onder gunstige leefomstandigheden meer kans heeft om door ziekte heen te groeien.